Помогите написать сочинение про реку Иртыш на казахском языке

Иртыш является одной из крупнейших рек России. Его длина с учетом Черного Иртыша составляет 4248 км. По своей протяженности он превосходит такие крупные реки Сибири, как Енисей и Обь. Его бассейн превышает волжский и охватывает территорию в 1.595.680 квадратных километров. Маленьким горным ручейком начинается Иртыш на ледниковых склонах Монгольского Алтая на высоте 2500 метров над уровнем моря, в далекой и сказочной Джунгарии - Западной части китайской провинции Синь-Сянь. Стремительно спускаясь с гор, река в верхнем течении с силой размывает берега, что нашло отражение в её названии. В переводе с тюркского слово “Иртыш” означает “землерой”. На протяжении 618 километров Иртыш протекает по китайской территории. Сейчас в этом районе китайские власти начинают строительство ирригационного канала Черный Иртыш-Карамай длиной более 300 км и шириной 22 метра. Он будет забирать 20 % годового стока Черного Иртыша, что может привести к резкому обмелению Иртыша. Это грозит серьёзной экологической катастрофой для громадных районов Сибири. Название Черный Иртыш река носит до впадения в озеро Зайсан. Зайсан хотя и большое, но сравнительно мелководное озеро. По дну прослеживается след Иртыша в виде подводного рва. Выходя из озера, река Иртыш получает своё настоящее имя. Ниже по течению горный вид Иртыша прерывается каскадом крупных гидроэлектростанций (Бухтарминской, Шульбинской, Усть-Каменогорской и других). В прошлом планировалось построить целый каскад из 13 крупных ГЭС. До самого Омска должны были протянуться водохранилища. Последняя из ГЭС должна была быть построена в Усть-Заостровке. Но этим планам не суждено было сбыться. Уже существующие гидроэлектростанции оказывают большое влияние на уровень Иртыша. Большой водозабор для них, а также на хозяйственные нужды приводит к неуклонному понижению уровня воды в реке. Выходя из гор, река Иртыш вступает в необозримую сухую Казахстанскую степь. В дальнейшем на протяжении 1174 км река течёт в пределах Омской области и имеет все характерные черты равнинной реки. На севере Омской области Иртыш течёт в таёжной зоне до своего впадения в Обь. Река имеет хорошо разработанную современную долину шириной 15-20 км, и лишь у Омска она сужается до 2 км. Существует и вторая долина реки – древняя, шириной 150-200 км. Особенно хорошо заметны две террасы на правом берегу: нижняя – современная и верхняя – древняя. Правый берег крутой, высокий, изрезанный оврагами, а левый - пологий, постепенно переходит в левобережную равнину. Берега сложены рыхлыми породами, которые легко разрушаются. Река образует многочисленные рукава и протоки. Очень живописны места, где река подходит к коренному берегу. В результате размыва коренных пород образуются отвесные стены высотой 30-40 метров, так называемые “Иртышские горы”. В наших широтах Иртыш - тихая и спокойная река. Скорость течения 0,5-1,5 метра в секунду. Незначительная скорость течения реки связана с небольшим уклоном реки (всего 22 мм на километр реки). Абсолютная высота над уровнем моря меженного уровня Иртыша у Омска-68,4м, в Павлодаре-103м, в Таре-53,6м, в Тобольске-31м, а в Ханты-Мансийске всего 14 м. Мало кто знает, что Иртыш является одной из самых чистых и слабоминерализованных рек в мире (всего 127 миллиграмм растворенных в ней веществ на литр воды). Для примера можно сказать, что впадающая в Иртыш река Омь содержит от 500 до 900 мг на литр, Волга-458 мг, а Амазонка-303 мг на литр воды. Иртыш часто петляет, описывает многочисленные дуги и повороты. Ширина русла реки 600-700 метров, а на севере до 1000 метров. Глубина реки на плёсах 6-15 метров, на перекатах 2-3 метра. Питание реки смешанное: весной - за счет талой воды, а летом и осенью идёт подпитка из болотистых притоков реки. Наводнения случаются редко, так как гидроэлектростанции в паводок стараются запастись водой на маловодный летний период. Тем не менее, весной уровень реки возрастает на 5-6 метров над меженным, а в отдельные годы и 8-9 метров. В 1928 году произошел затор льда

Ертіс бірі болып табылады ірі өзендер. Оның ұзындығы ескере отырып, Қара Ертіс құрайды 4248 км. өзінің ұзындығының ол асып мұндай ірі өзені Сібір, Енисей мен Обь. Оның бассейн асады волжский және аумақты қамтиды 1.595.680 шаршы шақырым. Кішкентай тау ручейком басталады Ертіс мұздық тау-Моңғол Алтайының биіктігі 2500 метр теңіз деңгейінен алыс және ертегі Жоңғар - Батыс бөлігінде қытай провинциясының Синь-Сянь. Қарқынды спускаясь "және" темір тау, өзен жоғарғы ағысында күшпен үстін жағадан көрініс оның атауында. Аударғанда " түркі "деген сөз "Ертіс" білдіреді землерой". Бойы 618 шақырым Ертіс ағады, қытай. Қазір бұл ауданда қытай өкіметі бастайды салу, ирригациялық каналды Қара Ертіс-Қарамай ұзындығы 300 км, ені 22 метр. Ол ұшу-20% жылдық ағысының Қара Ертіс әкелуі мүмкін, ол күрт обмелению Ертіс. Бұл мүмкін елеулі экологиялық апатына арналған громадных аудандар Сібір. Атауы Қара Ертіс өзені сипатқа құйылысына дейін Зайсан көлі. Зайсан дегенмен үлкен, бірақ салыстырмалы түрде мелководное көлі. Табанының байқалады із Ертіс түрінде суасты ордың. Выходя из көлдер, Ертіс өзені алады өз аты. Төмен ағысы бойынша тау-кен түрі Ертістің үзіледі каскадом ірі су электр станцияларын (Бұқтырма, Шүлбі, Өскемен және басқа да). Былтырғы салу жоспарланған тұтас каскад 13 ірі ГЭС. Ең Омбы тиіс протянуться су қоймасы. Соңғы ГЭС тиіс салынып, Өскемен Заостровке. Бірақ бұл жоспар емес, олар болды сбыться. Бұрыннан бар гидроэлектр станциялары деңгейіне үлкен әсерін тигізеді Ертіс. Үлкен су алу үшін, сондай-ақ шаруашылық қажеттіліктеріне әкеледі бұлжытпай су деңгейі төмендеп өзені. Выходя из тауларының Ертіс өзені енеді необозримую Қазақстандық құрғақ дала. Әрі қарай бойы 1174 км өзен ағады шегінде Омбы облысының және оның барлық тән сипаттар жазық өзендер. Солтүстікте Омбы облысы Ертіс ағады " таежной аймақта өз құйылатын Обь. Өзен жақсы әзірленген заманауи алқабына ені 15-20 шақырым ғана Омбы ол тарылып дейін 2 шақырым Бар және екінші өзенінің аңғары ежелгі, ені 150-200 км Әсіресе жақсы байқалады екі террасалар оң жағалауында: төменгі – қазіргі заманғы және жоғарғы – ежелгі. Оң жақ жағалауы тік, жоғары, изрезанный ендік, сол жақ - жайпақ, бірте-бірте ауысады сол жақ равнину. Жағалау лестік рыхлыми тұқымдары, олар оңай бұзылады. Өзен түзеді көптеген тармақтар мен ағысы. Өте живописны орындар, өзен жақындап түбегейлі жағалауында орналасқан. Шайып кету нәтижесінде байырғы жыныстар түзіледі тік қабырғалар биіктігі 30-40 метр, деп аталатын "Ертіс таулар". Біздің ендіктерде Ертіс - тыныш және тыныш өзен. Ағысының жылдамдығы 0,5-1,5 м / с. Болмашы жылдамдығы өзен ағысына байланысты шағын көлбеу өзенінің (барлығы 22 мм километр өзен). Абсолюттік биіктігі теңіз деңгейінен меженного деңгейін Ертіс бойында Омбы-68,4 м, Павлодарда-103м, Ыдыста-53,6 м Тобольске-31м, Ханты-мансийскте өткен барлығы 14 м. Білетіндер, "Ертіс", " ең таза және слабоминерализованных өзендер (барлығы 127 миллиграмм ондағы ерітілген заттарды бір литр су). Мысал үшін деп айтуға болады впадающая Ертіс Омь өзені құрамында 500-ден 900 мг литр, Волга-458 мг, ал Амазонка-303 мг литр суға. Ертіс жиі петляет, сипаттайды көптеген доғаның және бұрылыстар. Ені өзенінің арнасын 600-700 метр, ал солтүстігінде-ден 1000 метрге дейін. Тереңдігі өзен плесах 6-15 метр, перекатах 2-3 метр. Өзеннің қоректенуі аралас: көктемде есебінен топан су, ал жазда және күзде жүреді қоректенуі бірі-батпақты өзені салаларының. Су тасқыны сирек болады, өйткені электр станциясын су тасқыны тырысады мұғалім сумен аз сулы, жазғы кезеңде. Дегенмен, көктемде өзенінің деңгейі артады 5-6 метр үстінен меженным, ал кейбір жылдары және 8-9 метр. 1928 жылы өрт мұз кептеліс