Реферат: Трансфармацыя інфармацыйнай прасторы Польшчы
Амерыканскія інвестары пранікалі на газетна-часопісны рынак Польшчы першапачаткова з дабрачыннымі мэтамі — яны за свой кошт стваралі найноўшыя тыпаграфіі шматкаляровага друку, як, напрыклад, фірма «Дэнэлі і Санз» у Кракаве. Інвестарамі прызначаліся расцэнкі за паслугі, згодна якім польскім выданням было выгадней друкавацца ў іх тыпаграфіях. Але праз пару гадоў, калі пазачыняліся польскія тыпаграфіі, знік канкурэнтны фактар, замежныя выдавецтвы павысілі кошты на свае паслугі. Каб аплаціць іх, рэдакцыі выданняў былі вымушаны пакрысе перадаваць частку сваіх акцый амерыканскім інвестарам. Адпаведна новыя ўладальнікі акцый атрымалі магчымасць істотна ўплываць на рэдакцыйную палітыку амаль усіх аўтарытэтных выданняў Польшчы. Такім чынам, напрыканцы перыяду трансфармацыі, як пісаў у артыкуле «Сем хвілін з гадзіны» карэспандэнт «Газеты выбарчай» Марэк Рудзінскі, кіраванне галоўнымі рычагамі фарміравання грамадскай думкі аказалася далёка за межамі Польшчы.
Акрамя набыцця акцый выданняў, кантроль над інфармацыйнай прасторай Польшчы ажыццяўляўся і праз выданне польскамоўных версій папулярных замежных часопісаў. Напрыклад, ілюстраваныя часопісы для жанчын «Ціна» (тыраж – 1 млн 600 тыс. экз.) і «Най» (1 млн 300 тыс. экз.) – гэта версіі нямецкіх часопісаў, якія выдаюцца канцэрнам Бартэльсмана. Акупляюцца польскамоўныя версіі за кошт рэкламы, бо, напрыклад, фотаздымак на вокладчы «Най» каштуе 11 тыс. дол.
Крыху іншай была схема, згодна якой замежныя інвестары атрымалі кантроль над значнай часткай аўдыёвізуальных СМІ. Бо яны не горш за польскае палітычнае кіраўніцтва разумеюць, што электронныя СМІ – гэта не толькі моцны сродак прапаганды, але і камерцыйнага поспеху. Не дзіва, што за кантроль над гэтай сферай інфармацыйнай прасторы адбывалася жорсткая барацьба. Для замежных інвестараў гэтая задача палегчылася тым, што са студзеня 1990 г., з афіцыйна абвешчанага пераходу да рынкавай эканомікі, польскія радыё і тэлебачанне пазбавіліся дзяржаўных датацый. Пазней рэзка знізіліся паступленні ад абанентскай платы ў сувязі з падзеннем даходаў пераважнай часткі насельніцтва. Змушанае да радыкальнай эканоміі, кіраўніцтва польскага тэлебачання адмовілася ад вытворчасці мастацкіх фільмаў і серыялаў, утрымання васьмі аркестраў, сеткі ўласных карэспандэнтаў за мяжой, студыі дакументальных фільмаў.
У другой палавіне 1990 г. Сейм даў дазвол на продаж 49 % акцый ад агульнага капіталу тэлебачання і на павелічэнне аб'ёму рэкламы ў эфіры. Пачала ўкараняцца новая канцэпцыя, заснаваная на падзеле статуса і функцый двух тэлеканалаў: першы, дзяржаўны, прымае на сябе інфармацыйныя, культурныя і асветніцкія функцыі; другі, камерцыйны, выконвае забаўляльныя функцыі і за кошт размяшчэння рэкламы зарабляе як на сваю дзейнасць, так і першага канала. Пачынаецца продаж эфірнага часу другога канала, на ім з'яўляюцца праграмы, аплачаныя спонсарамі. Ахвотнікаў інвеставаць сродкі ў тэлебачанне з'явілася столькі, што за першы год трансляцыі другога канала яго вяшчанне павялічылася з 5 гадзін у суткі да 17.
Самымі папулярнымі, згодна сацыялагічных даследаванняў, перадачамі гэтага перыяду былі: выпуск навін «CNN – HeadlineNews» з сурдаперакладам, 5-хвілінныя заняткі універсальнага курса англійскай мовы, перадача для хатніх гаспадын «Як мы гатуем?» (тэлеверсія рэцэптаў з нямецкага часопіса «Бурда»), выпуск навін для прадстаўнікоў дзелавых колаў (агляд штотыднёвіка «FinansialTimes») і вячэрняя інфармацыйнгая праграма «Панарама дня». Акрамя таг?