Қазақ тілінің фонетикасы

Қазақ тілі фотентикасы бұл фонетика дегеніміз дыбыс пен әріптерді үйренді

Фонетика – тіл туралы ғылымның бір саласы. Онда дыбыстар, екпін және буын, үндестік заңы қарастырылады. Қазақ тілінде 42 әріп және 37 дыбыс бар. Екі белгі бар: ъ - айыру белгісі, ь - жіңішкелік белгісі. Қазақ тілінде тән әріптер 10: ә, і, ң, ғ, ү, ұ, қ, ө, һ, ы. Дыбыстар (звуки): дауысты, дауыссыз. Дауысты (гласные)- 12 дыбыс: а, ә, о, ө, е, э, ү, ұ, у, ы, и, і 1) Еріндік (5): ү, ұ, у, о, ө; Езулік (7): а, ә, е, ы, і, и, э; 2) Ашық (6): а, ә, о, ө, е, э; Қысаң (6): ү, ұ, у, ы, и, і,; 3) Жуан (5): а, о, ұ, ы, у; Жіңішке (7): ә, ө, ү, і, е, и, у, э; Дауыссыз (согласные)– 25 дыбыс: б, в, г, ғ, д, ж, з, й, к, қ, л, м, н, ң, п, р, с, т, ф, х, һ, ц, ч, ш, щ, у(тау) қатаң (11): к, қ, п, с, т, ф, х, ч, ш, щ, ц ұяң (8): б, в, г, ғ, д, ж, з, һ, үнді (7): л, м, н, ң, р, й, у (уақыт) Буын (слог): ашық: а - на, қа - ла тұйық: ат, ақ, ән, ет бітеу: нан, тіл, қыс Тасымал - перенос Екпін (ударение) сөздің соңғы буынға түседі (постоянно падает на последний слог). Үндестік заңы (Закон сингармонизма). 1) Буын үндестігі (слоговой сингармонизм) 2) Дыбыс үндестігі (звуковой сингармонизм) Буын үндестігі жуан+жуан + жуан жіңішке+ жіңішке+ жіңішке Бағынбайтын қосымшалар (не подчиняются правилу) көмектес септіктің жалғаулары: - мен, пен, бен - нікі, дікі, тікі - еке, тай, жан, сымақ, (әкетай, көкежан) шет тілінен енген қосымшалар: - паз,- қор, -ғой, -кер,- гер, -кеш, -хана, -күнем, -дар, -ист, -изм, бан, -тал,- уар, -ов, -ев (әсемпаз, еңбекқор, Әуезов) Дыбыс үндестігі Ілгерінді ықпал (прогрессивная ассимиляция)