Курсовая работа: Творчая індывідуальнасць Анатоля Грачанікава
Змест
1. Уводзіны
2. Творчая індывідуальнасць пісьменніка
3. Палескія матывы ў лірыцы Анатоля Грачанікава
3.1 Сістэма пейзажных вобразаў і матываў у лірыцы
3.2 Малая радзіма аўтара ў кнізе “Круглая плошча”
3.3 Радзіма ў зборніку вершаў А.Грачанікава “Палессе”
3.4 Асаблівасці паэмы “Палескі трохкутнік”
Заключэнне
Спіс выкарыстанай літаратуры
1. Уводзіны
Бацькаўшчына, Радзіма, Айчына, родная старонка, бацькоўская зямля – такімі словамі кожны чалавек называе той адзіны і непаўторны куточак зямлі, дзе нарадзіліся, выраслі, спазналі першыя радасці і няўдачы, адкрылі прыгажосць свету. Куды б не завёў чалавека лёс ужо ў сталым узросце, немагчыма пазбыцца тугі па сваёй малой Радзіме. Кожны чалавек абавязкова вяртаецца да яе ва ўспамінах і снах як да крыніцы сваёй душы.
Трэба звярнуць увагу на тое, што, думаючы пра бацькоўскі дом, калыску маленства, чалавек думае пра Беларусь – вялікую Радзіму. Асабліва тонка і яскрава гэта адчуваюць пісьменнікі – людзі з асабоівай душэўнай арганізацыяй і светаадчуваннем. Менавіта паэты адчуваюць сябе неаддзельнымі ад роднай зямлі і яны перадаюць гэтае пачуцце праз свае творы чытачам. Вельмі часта ў такіх творах гучыць думка пра тое, што Бацькаўшчына – гэта самы вялікі скарб, які трэба зберагчы для нашчадкаў.
У беларускай літаратуры, напэўна, няма такіх пісьменнікаў, у творах якіх не знайшлося хаця б некалькіх радкоў-прызнанняў у шчырай любові да бацькоўскай зямлі, адданасці і вернасці ёй. Не з’яўляецца выключэннем і творчасць Анатоля Грачанікава, які быў адданы зямлі, якая яго ўзрасціла – роднаму Палессю.
Анатоль Грачанікаў належыць да пісьменнікаў маладога пакалення, а менавіта таму яго творчасць на сённяшні дзень разгледжана і ацэнена недастаткова. З гэтай высновы і вынікае актуальнасць выбранай намі тэмы (“Палесскія матывы ў лірыцы А.Грачанікава”).
Работа мае на мэце даследаваць наяўнасць матываў і вобразаў роднага паэту Палесся ў яго паэтычных творах. З пастаўленай намі мэты вынікаюць наступныя задачы:
Прааналізаваць станаўленне творчай індывідуальнасці пісьменніка; выявіць уплыў жыццёвых акалічнасцяў на паэтычную творчасць;
Правесці агляд і аналіз крытычнай літаратуры па пытанні творчасці Анатоля Грачанікава;
Выявіць вобразы і матывы Палесся ў творах Грачанікава.
Для больш дэталёвага азнаямлення з асаблівасцямі стварэння вершаў намі былі выкарыстаны публіцыстычныя матэрыялы Генрыха Далідовіча (“З прыязнасцю і болем”), Алены Ваньковіч (“Творчасць паэтаў Гомельшчыны ў кантэксце нацыянальнай пейзажнай традыцыі”), Рыгора Бярозкіна (“Аб вершах Анатоля Грачанікава”).
Прадметам даследавання ў нашай працы з’яўляюцца матывы і вобразы Палесся. Аб’ектам даследвання выступаюць непасрэдна паэтычныя творы Анатоля Грачанікава (зборнікі вершаў “Круглая плошча”, “Палессе” і паэма “Палескі трохкутнік”).
2. Творчая індывідуальнасць пісьменніка
Перад тым, як разглядаць творчасць Анатоля Грачанікава (а дакладней, палескія матывы ў яго творчасці) варта звярнуцца да біяграфічных звестак пісьменніка. Бо жыццёвы шлях паэта, умовы яго жыцця, выхаванне непасрэдна і моцна ўплывалі на з’яўленне ў яго творчасці палескіх матываў.
Даследчык творчасці і літаратурны крытык Г.Далідовіч так гаворыць пра Анатоля Грачанікава як чалавека: “Як чалавек ён за многае перажываў, многае ў нашым жыцці не мог прыняць, таму ягоная чулая душа кіпела, часамі не знаходзіла спакою” [1; 204].
Анатоль Сямёнавіч Грачанікаў нарадзіўся 8 верасня 1938 года ў вёсцы Шарпілаўка Гомельскага раёна Гомельскай вобласці ў сям’і служачага.
Пасля заканчэння ў 1960 годзе Гомельскага інстытута інжынераў чыгуначнага транспарту працаваў на Гомельскім рамонтна-механічным заводзе (1960-1962), намеснікам загадчыка аддзела прапаганды і агітацыі Гомельскага абкома камсамола (1962 – 1965), першым сакратаром Гомельскага гаркома камсамола (1965 – 1967). Скончыў Вышэйшыя літаратурныя курсы ў Маскве (1969). У 1969 – 1971 гадах Анатоль Сямёнавіч Грачанікаў працуе загадчыкам аддзела літаратуры газеты “Літаратура і мастацтва”, у 1971 – 1976 гадах – намеснікам старшыні праўлення Саюза пісьменнікаў Беларусі.
З 1976 года становіцца галоўным рэдактарам часопіса “Вясёлка”, а з 1978 года – часопіса “Бярозка”.
Упершыню выступіў у друку ў 1957 годзе. Выдаў зборнікі вершаў “Магістраль” (1964), “Круглая плошча” (1971), “Грыбная пара” (1973), “Начная змена” (1975), “Дрэва на выспе” (1977), “Калі далёка ты…” (1979, выбраная лірыка).
У 1974 годзе за зборнік вершаў “Грыбная пара” Анатолю Грачанікаву была прысуджана прэмія Ленінскага камсамолу Беларусі.
3. Палесскія матывы ў лірыцы Анатоля Грачанікава
3.1 Сістэма пейзажных вобразаў і матываў у лірыцы
Пейзаж арганічная частка вобразнай сістэмы твора, важны сродак мастацкай выразнасці. Пейзажная творчасць залежыць ад творчай манеры і стылю аўтара, яго ідэйна-эстэтычных памкненняў. А.Бельскі лічыць, што ў беларускай паэзіі сістэма пейзажных вобразаў і матываў, сістэма адлюстравання нацыянальнага свету вельмі разнастайная: “ад мікравобразаў (травінка, колас, кветка, дрэва), вялікіх прыродных аб’ектаў (лес, поле, луг, рака) да касмічных вобразаў (сонца, месяц, поўня, зоркі)” [2; 135].
Асаблівасці мастацкага вобразнага мыслення беларусаў знайшлі сваё адлюстраванне найперш у шматгалоснай беларускай паэзіі. Значны ўклад у стварэнне кнігі беларускай прыроды ўнёс менавіта Анатоль Грачанікаў.
Адметным і значным тут з’яўляецца тое, што ад замілавання роднымі палескімі краявідамі майстар слова ўзнімаецца да прызнання ў любові да ўсёй Беларусі, да выяўлення нацыянальнага патрыятызму і да агульначалавечых ісцін. Але многія архетыпы беларускага нацыянальнага мыслення ў яго мастацкай інтэрпрэтацыі набываюць новае гучанне, напаўняюцца арыгінальнай сімвалічнай змястоўнасцю.
Адвечным архетыпам беларускага нацыянальнага мыслення з’яўляецца лес. Для Грачанікава ён – святая мудрасць, сімвал вечнасці і таямнічасці, як і ўся прырода наогул:
Пад маланкавым лязом
Веру я, што не загіне
Мудрасць вечная лясоў,
--> ЧИТАТЬ ПОЛНОСТЬЮ <--